TEST Z JĘZYKA POLSKIEGO PO I SEMESTRZE KLASY DRUGIEJ...

TEST Z JĘZYKA POLSKIEGO PO I SEMESTRZE KLASY DRUGIEJ GIMNAZJUM
Tekst I
Stanisław August, najwybitniejszy mecenas sztuki wśród polskich władców, wstąpił na tron
w 1764 r., i już następnego roku wiosną ruszyło w Warszawie powstałe z jego inicjatywy
przedsięwzięcie teatralne nowego typu. W przeciwieostwie do teatru Augusta III była to
prywatna antrepryza1
. Król dawał [...] subwencję2
, a w zamian za to warował3
sobie tylko dwie
rzeczy: ogólny nadzór sprawowany za pośrednictwem swoich inspektorów i prawo do kilku lóż.
Pozostałe miejsca były dostępne dla każdego, kto kupił bilet albo opłacił abonament. [...]
Nowa organizacja wywołała liczne nowości w życiu teatralnym *...]. Powstało pojęcie sezonu
trwającego cały rok, od Wielkanocy do Wielkanocy. Na wielu narożnikach i bramach miejskich
pojawiły się afisze, drukowane przed każdym przedstawieniem, a więc stanowiące rodzaj
teatralnego dziennika.
Podobnie jak to czynili poprzedni królowie, Stanisław August sprowadził do Warszawy
zespoły cudzoziemskie: francuski i włoski; pierwszy zaczął występy 8 V, drugi 7 VIII 65. Jednak od
początku myślał również o utworzeniu zawodowego zespołu polskiego i ten zamiar też
przyprowadził do skutku. Do ról męskich zwerbowano byłych studentów kolegium jezuickiego.
Większe trudności nasuwała rekrutacja aktorek: kobiety, do których się zwracano, nie chciały
się narażad na osławę4
. Dopiero po uciążliwych poszukiwaniach i naleganiach udało się do
tego nakłonid dwie piękności [...]. Dzięki ich determinacji mogło się odbyd pierwsze
przedstawienie zespołu, który wytrwale uzupełniano, tak że po upływie dwóch sezonów liczył
już 11 aktorów i 5 aktorek.
Dotychczasowe sztuki polskie były, zdaniem króla, nieprzydatne dla nowego teatru. Trzeba
było stworzyd zupełnie nowy repertuar i w tym celu Stanisław August ogłosił konkurs
z nagrodą w wysokości 200 dukatów. O ile wiemy, wziął w nim udział tylko jeden autor, Józef
Bielawski. I jedną tylko przedłożono sztukę, pt. Natręci (przerobioną z Moliera).
Siedzibą nowego teatru była Operalnia5
, którą król wydzierżawił od spadkobierców
Augusta III. Dnia 19 XI 65 odbyła się tutaj premiera Natrętów. Kiedy kurtyna poszła w górę,
publicznośd ujrzała Talię, muzę komedii. [...] Wyjawiła ona królowi i pozostałym widzom, że
przystępuje do ważnego zadania: już od wieków wzdychała „do zniesienia sarmackich
obyczajów” i wyśmiania „tak grubych nałogów”. Dotychczas nie miała po temu sposobności,
obecnie pokaże, co potrafi.
Trzeba przyznad, że dotrzymała słowa. W ciągu dwóch sezonów na zamówienie teatru
napisano i wystawiono – poza komedią Bielawskiego – jeszcze dwanaście innych utworów,
przełożonych lub przerobionych ze sztuk francuskich i włoskich, a widocznym rysem tego
repertuaru stała się polemika z kulturą sarmacką. Reformatorskie zamysły króla splotły się w niej
z oddziaływaniem ideologii oświecenia; jedno i drugie miało dad teatrowi polskiemu impulsy
niezwykłej siły.
Z. Raszewski „Krótka historia teatru polskiego” (fragment)
1
Antrepryza – dawniej: prywatne przedsiębiorstwo teatralne.
2 Subwencja – bezzwrotna pomoc finansowa udzielana instytucji w celu wsparcia jej działalności.
3 Warowad – tu: wymagad.
4 Osława – zniesławienie, zła opinia na czyjś temat.
5 Operalnia – pierwszy publiczny teatr w Warszawie.Zadanie 1. (0–1)
Fundusze na otwarcie teatru pochodziły
A. ze sprzedaży biletów.
B. od króla Stanisława Augusta.
C. ze specjalnego podatku paostwowego.
D. od bogatego kupca.
Zadanie 2. (0–1)
Władca zastrzegł sobie w nowym teatrze prawo do
A. reżyserowania spektakli.
B. decydowania o obsadzie aktorów.
C. wybierania repertuaru.
D. posiadania kilku lóż i sprawowania ogólnego nadzoru.
Zadanie 3. (0–1)
Synonimem użytego w tekście słowa mecenas jest wyraz
A. pełnomocnik.
B. kurator.
C. opiekun.
D. kustosz.
Zadanie 4. (0–1)
Komedia „Natręci” powstała w wyniku przerobienia sztuki
A. francuskiej.
B. włoskiej.
C. angielskiej.
D. rosyjskiej.
Zadanie 5. (0–1)
Wyjaśnienie znaczenia wyrazu subwencja można znaleźd w słowniku
A. terminów literackich.
B. ortograficznym.
C. frazeologicznym.
D. wyrazów obcych.
Zadanie 6. (0–1)
Tekst I został napisany stylem
A. potocznym.
B. urzędowym.
C. artystycznym.
D. popularnonaukowym.
Zadanie 7. (0–1)
Podczas spektaklu muza komedii zapowiedziała zniesienie sarmackich obyczajów, czyli
A. niemoralności, rozrzutności i pracowitości.
B. pobożności, niechęci do zmian oraz rozrzutności.
C. skłonności do wystawnego życia i upadku obyczajów.
D. przywiązania do tradycji oraz pobożności.Zadanie 8. (0–1)
Na repertuar Operalni istotny wpływ miała polemika z kulturą sarmacką oraz idee
A. średniowieczne.
B. renesansowe.
C. oświeceniowe.
D. romantyczne.
Zadanie 9. (0–1)
W którym zdaniu została wyrażona opinia?
A. Dotychczasowe sztuki polskie były zdaniem króla nieprzydatne dla nowego teatru.
B. Siedzibą nowego teatru była Operalnia, którą król wydzierżawił od spadkobierców
Augusta III.
C. W ciągu dwóch sezonów na zamówienie teatru napisano i wystawiono [...] jeszcze dwanaście
innych utworów [...].
D. Dnia 19 XI 65 odbyła się [...] premiera „Natrętów”.
Tekst II
AFISZ
Aktorowie J. K. Mci
1
KOMEDYOW POLSKICH
będą Reprezentowali 26 Listopada
NATRĘTÓW
KOMEDIA W TRZECH AKTACH
Z DWIEMA BALLETAMI
Początek będzie o 6. godzinie [...]
Bilety od południa będą przedawane w operalnyi
Tak wyglądał pierwszy afisz zapowiadający w 1765 roku Natrętów Józefa Bielawskiego na
otwarcie sceny narodowej. Odtąd „Aktorowie narodowi J. K. Mci”, działając „Za zezwoleniem
zwierzchności2
”, coraz częściej powiadamiali tą drogą, że „Będą mieli Honor dad dziś”, to
jest, powiedzmy, „we WTOREK, to jest Dnia” takiego to a takiego „Reprezentacyją Komedii
w 4 Aktach pod tytułem” *...+. Powiadamiali tak w Warszawie, powiadamiali w Krakowie,
przed ponad już dwustu laty, powiadamiali w Poznaniu i w Wilnie, wszędzie gdzie zaniósł ich
los [...] – czasy bowiem nie były łatwe, a los teatru – zawsze niepewny. I chociaż od tych lat
zmieniło się wiele, te dwie właściwości życia ujawniły zdumiewającą trwałośd i upór. Mimo
że przeminęły epoki. Mimo że zmieniły się ustroje, mapy, podręczniki, a świat przeorały
wojny i rewolucje. Tylko teatr pozostał tym, czym był. Tylko życie nie uprościło się,
a przeciwnie! Ale afisz pozostał! [...] Powiadamiał wytrwale, co i kiedy wydarzy się
„na teatrum3
”. Z czasem – ale dośd późno, bo dopiero z początkiem XIX wieku – informowad
zaczął nie tylko o tym, co „Prześwietna Publicznośd” obejrzed raczy, aktorzy zaś „będą mieli
Honor dad dziś” lub „zaprezentowad”, ale ponadto czyjego to autorstwa „komedya” lub
„tragedyia” prezentowaną będzie, bo i Fircyka w zalotach, i Henryka Szóstego na Łowach,i Powrót syna do domu (pod takim tytułem odbyła się prapremiera Powrotu posła),
i Warszawianina w domu zapowiadano za Stanisława Augusta bez nazwisk autorów!
J.P. Gawlik „Okolice teatru” (fragment)
1 J. K. Mci – Jego Królewskiej Mości.
2 Zwierzchnośd – tu: nadzór królewski nad teatrem.
3 Na teatrum – w teatrze.
Zadanie 10. (0–1)
Na pierwszych afiszach teatralnych umieszczano informacje w następującej kolejności:
A. tytuł przedstawienia, termin wystawienia spektaklu, nazwiska aktorów.
B. nazwisko autora sztuki, tytuł przedstawienia, termin spektaklu.
C. termin wystawienia spektaklu, tytuł przedstawienia, miejsce sprzedaży biletów.
D. miejsce sprzedaż biletów, obsada aktorska, tytuł sztuki.
Zadanie 11. (0–1)
Wyraz aktorowie to
A. antologia.
B. archaizm.
C. aforyzm.
D. anafora.
Zadanie 12. (0–1)
W wyrażeniu powrót syna wyrazy tworzą związek
A. zgody.
B. rządu.
C. poboczny.
D. przynależności.
Zadanie 13. (0–1)
Julian Ursyn Niemcewicz jest autorem dramatu
A. „Fircyk w zalotach”.
B. „Henryk VI na łowach”.
C. „Powrót posła”.
D. „Warszawianin w domu”.
Zadanie 14. (0–1)
Na afiszach teatralnych nazwiska autorów sztuk zaczęto umieszczad dopiero
A. na początku XVIII w.
B. pod koniec XVIII w.
C. na początku XIX w.

Rozwiązania (0)